حرکت به سمت تئاتر علمی

سید جواد روشن: در واقع می توان گفت در این سال ها برگزاری کارگاه ها و نشست های  آموزشی جزء برنامه های ثابت جشنواره ها شده است .اتفاقی که بسیار خوب و ارزشمند به نظر می سد و می تواند ثمرات زیادی برای تئاتر ما به همراه داشته باشد. جشنواره بین المللی تئاتر فجر نیز در طی سال های اخیر اقدام به برگزاری سمینارهای تخصصی ، نشست های علمی و کارگاه های آموزشی با حضور اساتید ایرانی و خارجی کرده است . خوشبختانه نتایج سمینارها در قالب مجموعه مقالات منتشر می شود و در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد و کارگاه های آموزشی نیر مشتریان خود را دارد اما متاسفانه در کنار این حرکت علمی و ارزشمند گاها شاهد عدم استقبا ل مناسب از برخی نشست های علمی هستیم .
در ایام برگزاری بیست و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر کارگاه ها و نشست های خوبی تدارک دیده شده بود ولی از برخی از این نشست ها استقبال مناسب صورت نگرفت . چه می شود که با چنین وضعی روبرو می شویم؟ و چه باید کرد تا در جشنواره بیست و هشتم شاهد این گونه مسائل نباشیم ؟ آیا نیاز سنجی مسئولان اشتباه است و موضوعات انتخابی جذابیتی برای مخاطبان ندارند و یا اینکه سخنرانان و اساتید مناسب نیستند؟ شرایط برگزاری مناسب نیست و یا مخاطبان انگیزه های لازم را ندارند و ....؟
مسلما اینگونه برنامه ها مخاطبان خاص دارند .دانشجویان ، محققان ، پژوهشگران و شیفتگان راستین تئاتر از جمله مخاطبان این برنامه ها هستند . پس قرار نیست از نشست های علمی و تخصصی انتظار استقبال ویژه و عمومی داشت ولی انتظار حضور دانشجویان و هنرمندان تئاتر در این برنامه ها ، انتظار بالایی نیست. مگر امکان حضور نویسنده ای معاصر مثل "ماتئی ویسنی یک" در ایران چند بار اتفاق خواهد افتاد. چه می شود که برخی اساتید نمایشنامه نویسی در اینگونه نشست ها حضور دارند ولی دانشجویان احساس بی نیازی می کنند؟!
علل عدم استقبال از نشست های و سمیناهارهای علمی را می توان به چند دسته تقسیم کرد:
1)مناسب نبودن موضوعات و عناوین سمینارها و نشست ها 
2)عدم اطلاع رسانی درست
3)عدم استفاده از اساتید متخصص و چهره های علمی
4)عدم انتخاب مکان مناسب و نبود امکانات رفاهی
5)ساعت و زمان نامناسب
آنچه ذکر شد برخی از عواملی است که می تواند در استقبال و یا عدم استقبال از یک برنامه موثر باشد. تجربه برگزاری این گونه برنامه ها در جشنواره های پیشین فجر و دیگر فستیوال های تئاتری باعث شده است تا مسئولان برگزاری جشنواره بیست و هشتم تمام تلاش خود را برای هرچه بهتر برگزار شدن اینگونه برنامه ها داشته باشند. مسلما انتخاب عناوینی که نیاز حال هنرمندان و دانشجویان تئاتری نیست و الویتی ندارد ، مرود استقبال هم قرار نخواهد گرفت. از این رو اولین نکته ای که در دستور کار مدیران و مسئولان برگزاری جشنواره بیست و هشتم قرار گرفته است انتخاب و برگزاری کارگاه ها و نشست هایی است که یا شامل موضوعات جدیدی در تئاتر ما باشد مثل "دلقک در تئاتر" ، " تئاتر در امریکای لاتین" و یا نیاز جامعه تئاتری و دانشجویان این حوزه باشد. از طرفی برگزاری این برنامه ها بدون اطلاع رسانی مناسب ثمری نخواهد داشت و لازم است تا رسانه های مختلف نظر ویژه ای در اطلاع رسانی این حوزه داشته باشند و ستاد خبری و سایت رسمی جشنواره نیز تلاش ویژه ای برای اطلاع رسانی درست و کامل این برنامه ها خواهد داشت و همان طور که اشاره شد همکاری اصحاب رسانه در این خصوص بسیار لازم و ضروری است . همچنین تلاش شده است تا سخنرانان سمینارها و نشست های علمی و اساتید و مدرسان کارگاه ها ی آموزشی از میان چهره های شاخص داخلی و خارجی انتخاب شوند .
گستردگی جشنواره و داشتن بخش های مختلف مستلزم در اختیار داشتن امکانات لازم است و می دانیم که متاسفانه تئاتر ما از لحاظ امکانات سخت افزاری در مضیقه است ولی همواره سعی شده است تا مکان های برگزاری سمینارها ، نشست های علمی و کارگاه ها از لحاظ رفت و آمد برای عموم قابل دسترس باشد تا همگی بتوانند به راحتی خودشان را به محل های برگزاری برسانند همچنین امکانات رفاهی مناسبی برای حاضران تدارک دیده شود. مکان های چون سالن کنفرانس مجموعه تئاترشهر ، خانه هنرمندان ایران ، تالار سنگلج برخی از این مکان ها هستند که معمولا مورد استقبال شرکت کنندگان قرار می گیرند.
از طرفی چون زمان و ساعت برگزاری یک نشست ها و یا کارگاه ها در میزان استقبال آن اهمیت دارد ، سعی شده است تا این گونه برنامه ها در قبل از ساعات اجراها برگزار شود تا تداخلی در دیدن نمایش ها و شرکت در اینگونه برنامه ها برای علاقه مندان پیش نیاید .
از جمله کارگاه های آموزشی که در چند دوره از جشواره تئاتر فجر برگزار شد و با استقبال بسیار خوب هنرمندان تئاتر نیز همراه بود ، کارگاه "مدیریت تئاتر" است که قرار است در بیست و هشتمین جشنواره تئاتر فجر نیز دوره های دیگری از آن برگزار شود. برگزاری این کارگاه از آن اقدامات خوب مسئولان و برگزار کنندگان جشنواره تئاتر فجر است . کارگاهی که می توان در آن همه ویژگی های خوب یک کارگاه آموزشی را جستجو کرد. موضوع جذاب و مورد نیاز ، مدرسان و اساتید کار آزموده و مجرب ، شرایط برگزاری و امکانات رفاهی مناسب ، مترجم توانا و.... همه باعث شده است تا شاهد برگزاری کارگاهی تاثیر گذار باشیم. تمام سعی مسئولان برگزاری بیست و هشتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر نیز بر این است تا در راه رسیدن به تئاتر علمی و پویا ، سلسله نشست ها و کارگاه های تخصصی مناسبی را برگزار نمایند و بر اصحاب رسانه است تا با پوشش خبری مناسب در این زمنیه مسئولان را یاری نمایند و مخاطبان نیز باید توجه داشته باشند تا از این فرصت های بدست آمده کمال استفاده را نمایند و با حضور خود ، نقد درست و پیشنهاد های سازنده در هرچه بهتر برگزار شدن این قبیل برنامه های علمی و پژوهشی کمک کنند .